Toezicht overheid op luchtvaart faalt

Ook zelfregulering is onvoldoende

Door NRC- redacteur Rob Schoof

SCHIPHOL, 1 OKT. De Nederlandse luchtvaartautoriteiten schieten ,,kwalitatief en kwantitatief’’ tekort in hun coördinerende rol op het gebied van de luchtvaartveiligheid. Zelfregulering in de luchtvaart functioneert onvoldoende.

Dat staat in het nog vertrouwelijke ‘Veiligheidsonderzoek Schiphol 2005’ dat over enkele weken wordt gepubliceerd. In het onderzoek, verricht in opdracht van de Veiligheidsadviescommissie Schiphol en het ministerie van Verkeer en Waterstaat, wordt scherpe kritiek geuit op de luchtvaartautoriteiten.

Geconcludeerd wordt dat de ,,inhoudelijke expertise’’ van met name de Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW) ,,onder forse druk’’ staat door bezuinigingen, reorganisaties en een tekort aan mensen. Daardoor ligt er volgens de sector een ,,te sterke focus op de interne organisatie’‘. Bij de IVW zelf is ,,een grote mate van reorganisatiemoeheid’’ aangetroffen.

De onderzoekers stellen ook dat het aantal vliegtuigen dat de IVW daadwerkelijk inspecteert te beperkt is ,,om enige invloed van betekenis te hebben op de verbetering van de algemene veiligheidsstandaards’‘. De inspecties op de grond kunnen ,,de luchtwaardigheid van een bepaald toestel niet garanderen’‘.

In het onderzoek, verricht door een extern adviesbureau, wordt de door het kabinet ingevoerde zelfregulering in de luchtvaart gekritiseerd. Het ontbreekt aan ,,heldere wettelijke kaders’‘. Het is niet duidelijk ,,op welke wijze de overheid gaat toezien op de veiligheid op Schiphol’‘. Daardoor wordt te veel verantwoordelijkheid bij de sector gelegd, terwijl niet alle bedrijven evenveel aandacht hebben voor veiligheid. Het onderzoek toont aan dat zelfregulering in de luchtvaart op veiligheidsgebied ,,niet vanzelfsprekend’’ een ,,succes’’ wordt. De autoriteiten richten zich te veel op de werkprocessen bij bedrijven en te weinig op de vliegtuigen. Om het werkelijke niveau van veiligheid te kunnen toetsen is controle van het ,,eindproduct’’ noodzakelijk.

Het ministerie stelt in een reactie dat de veiligheid op Schiphol niet in het geding is. ,,Uitgangspunt van handelen van Verkeer en Waterstaat is het waarborgen van de vliegveiligheid.’‘

Het departement ,,onderkent het belang van de regierol’’ en is ,,bezig om die verder in te vullen.’’ Verder stelt Verkeer en Waterstaat dat ,,in kaart is gebracht hoe ontstane kennishiaten op te vullen zijn. Daar wordt nu hard aan gewerkt.’‘

Volgens prof. Ben Ale, hoogleraar Veiligheid aan de TU Delft, passen de problemen in een trend. Volgens hem vertrouwt Nederland te veel op zelfregulering. Ale vindt dat de IVW alle vliegtuigen regelmatig zou moeten inspecteren.