Scherpe daling van vrachtvervoer

Specifieke terugval aan activiteiten baart luchtvaartmaatschappijen zorgen
De economische crisis stort de luchtvrachtbranche in ’een vrije val’. De handel viel met ruim 20 procent terug. KLM ontloopt tot nu toe de malaise.

KLM zag de vraag naar vrachtvervoer in januari opnieuw dalen als gevolg van de economische neergang. Dat maakte het luchtvaartconcern gisteren bekend. KLM vervoerde afgelopen maand 23,3 procent minder vracht dan in januari vorig jaar. In december daalde het vrachtvervoer al met meer dan 20 procent op jaarbasis.

De cijfers van KLM vertekenen echter. Als de activiteiten van Martinair, dat onlangs werd overgenomen, worden meegewogen blijft het verlies in januari beperkt tot 1,2 procent. Een verklaring voor die geringe afname is dat de luchtvrachttak van Martinair weinig last heeft van de crisis. De maatschappij vervoert vooral goederen die minder conjunctuurgevoelig zijn, zoals fruit en groente. Voor KLM was dat reden om het bedrijf in z’n geheel in te lijven en zo beter bewapend te zijn tegen de gevolgen van de economische crisis.

Lufthansa pakt de crisis op eigen wijze aan. De Duitse luchtvaartmaatschappij voert werktijdverkorting in voor meer dan 2000 man vrachtpersoneel.

De ingrepen bij KLM en Lufthansa illustreren de moeilijkheden in de luchtvrachtbranche. De luchtvaart is goed voor ruim dertig procent van alle wereldhandel. Nu de handel is weggevallen grijpen maatschappijen naar maatregelen om de kosten te drukken.

„De huidige crisis is erger dan alle voorgaande crises. Alleen die van 1930 was nog erger.” Dat zei Giovanni Bisignani van de luchtvaartorganisatie IATA onlangs. De voorzitter van de IATA sprak op een jaarlijkse bijeenkomst in Londen voor Britse transporteurs de vrees uit dat maatschappijen een heel moeilijk jaar te wachten staat. „We verkeren in een vrije val.”

Op het eerste oog vallen de cijfers over 2008 mee. Een maatschappij als FedEX vervoerde wereldwijd 4 procent minder vracht, blijkt uit cijfers van de IATA. De echte pijn zit in de laatste maanden van vorig jaar. In december viel de vraag naar cargotoestellen terug met 22,6 procent in vergelijking met dezelfde maand een jaar daarvoor. „Schokkend”, vond Bisignani. Volgens hem moet het ergste nog komen.

De overkoepelende organisatie van luchthavens, ACI, houdt eveneens rekening met een ’rampjaar’. Vooral de scherpe daling van het vrachtvervoer baart de ACI flinke zorgen. Zo staan op Schiphol honderden banen op de tocht. De nieuwe baas van de luchthaven, Jos Nijhuis, gaat dit jaar uit van zes tot tien procent minder vracht.

De scherpe terugval aan activiteiten lijkt vooralsnog alleen beperkt te blijven tot de luchtvrachtbranche. Passagiersaantallen zakken weliswaar ook in, maar lang niet zo dramatisch. In december namen 4,6 procent minder passagiers het vliegtuig. Over het hele jaar noteerde de IATA een afname 1,8 procent.

Bisignani houdt rekening met een golf aan faillissementen. Voor de luchtvaart was 2008 een ’achtbaan’. Luchtvaartmaatschappijen hadden begin vorig jaar veel last van torenhoge brandstofprijzen. De aanjager was toen de economische groei in vooral Azië en de daarmee samenhangende vraag naar grondstoffen. Toen de brandstofprijzen zich leken te stabiliseren, sloeg de kredietcrisis in alle hevigheid toe. Luchtvaartmaatschappijen die niet hedgen, brandstof op voorhand voor een vaste prijs inkopen, blijken spekkoper. Anderen die dat wel deden, betalen momenteel het dubbele van de huidige marktprijs.