’Politici moeten zich minder met Schiphol bemoeien’

NEW YORK, ZATERDAG -  De directie van Schiphol Group krijgt steeds meer moeite om de belangrijke mainportfunctie van de luchthaven voor de economie van ons land veilig te stellen, omdat politici zich steeds meer met het bestuur van de luchthaven bemoeien. Dat zegt de nieuwe Schiphol-topman Jos Nijhuis in een gesprek met deze krant op de New Yorkse luchthaven John F. Kennedy, een belangrijke deelneming van Schiphol Group. Zo kan de luchthaven volgens Nijhuis de tarieven niet verlagen, zoals de politiek graag wil, omdat dan de concurrentiepositie wordt aangetast.

„Politici proberen de paaltjes steeds meer richting het bestuur en management van de luchthaven te verzetten. Ik probeer die dan weer op redelijke afstand terug in de grond te slaan”, zegt Nijhuis. De begin dit jaar aangetreden president-directeur vreest dat bijvoorbeeld de wens van het kabinet om tarieven op de luchthaven verder te verlagen – een voorwaarde voor de afschaffing van de tickettaks op 1 juli – ten koste zal gaan van de mainportfunctie en de concurrentiekracht van Schiphol. Te meer daar de luchthaven forse klappen van de recessie krijgt.
De vliegtuigtaks is een goed voorbeeld van hoe slecht politieke bemoeienis met Schiphol kan uitpakken, meent de luchthaventopman. „De tickettaks is werkelijk een onzinnige maatregel. Het maakte in heel korte tijd enorm veel kapot en het kostte vele tientallen miljoenen. Honderdduizenden passagiers zijn door de extra belasting naar goedkopere vliegvelden in onze buurlanden uitgeweken. Voor we die weer terug op Schiphol hebben, moeten we kapitalen uitgeven.”
Volgens Nijhuis kunnen de tarieven op de luchthaven niet omlaag zónder de concurrentiepositie van Schiphol aan te tasten. „We hebben besloten de tarieven per 1 november deze keer niet te verhogen. Toch zouden die door de sterk dalende passagiersaantallen met twintig procent moeten stijgen. We hebben dus al zeer forse maatregelen genomen om de luchthaven concurrerend en betaalbaar te houden. Verdere verlaging zou de bedrijfsmatige continuïteit van de onderneming aantasten”, zegt hij.
Volgens de Schiphol-baas is tariefverlaging ook niet alles. Hij ziet meer in het vergroten van de gastvrijheid. „We zullen als Schiphol het concurrentiewapen niet alleen in investeringen en lage tarieven moeten zoeken. We moeten vooral ook gastvrijer worden. Daaraan kan nog veel verbeteren. Minder wachtrijen en meer klantgerichtheid bijvoorbeeld. Dat is wat passagiers ook aanspreekt – niet alleen goedkope tickets.”
Ook van de Europese overheden verlangt Nijhuis meer transparantie. „Al was het alleen al bij de veiligheidstoeslag, die gebaseerd is op verschillende ondoorzichtige EUen nationale regeltjes.” Hij stoort zich eraan dat die toeslag in ons land door de passagiers moet worden opgebracht, terwijl in de meeste andere landen de overheid die bescherming voor het grootste deel voor haar rekening neemt.
De klappen die Schiphol van de economische crisis krijgt, zijn zorgelijk. „Het gaat hard omlaag. In december daalde het aantal passagiers nog met een paar procent vergeleken met het vorige jaar. In januari stond de teller al op zes procent minder, februari liet tien procent minder zien en in maart is dat opgelopen tot zo’n vijftien procent minder passagiers. Zo snel gaat dat… Hoe lang nog? Ik durf geen voorspelling te doen”, zegt Nijhuis.
In januari kondigde Schiphol een forse reorganisatie af, resulterend in een vermindering van het personeelsbestand van 10 tot 25%. „Daarnaast hebben we op allerlei gebieden andere stringente kostenbesparingen ingevoerd en investeringsniveaus teruggebracht tot het strikt noodzakelijke.”
Een grote zorg is het netwerk. „Tot nu toe is dat nog vrijwel overeind gebleven. Maar wat gebeurt bijvoorbeeld binnen de alliantie van Air France-KLM als de situatie nog verder verslechtert. Worden dan vluchten geconcentreerd in Parijs of in Amsterdam? In dat opzicht was die tickettaks, alleen in ons land, een enorm risico. De kortzichtigheid van de politiek stelde veel in de waagschaal.”Schiphol Group werkt aan een masterplan voor de toekomst. „Privatisering, waarvoor meer dan tien jaar met hand en tand is gevochten, zal daarin niet meer voorkomen. We kunnen nu zeggen dat het een geluk bij een ongeluk is dat Schiphol niet is geprivatiseerd en gelukkig niet te maken heeft met een aandeelhouder die een hoog rendement eist”, zegt topman Jos Nijhuis na vier maanden praktijkervaring.