Met de trein? Nee, bedankt!

Vervoer: Oneerlijke concurrentie tussen luchtvaart en spoor.
Door: Tjeerd Wiersma

Zo lang luchtvaartmaatschappijen blijven stunten met goedkope tickets, zal de trein het qua populariteit nooit winnen van het vliegtuig.

Wie dinsdag naar de winstcijfers (+70 procent) van prijsstunter EasyJet keek, kon maar één ding concluderen: de trein heeft, ook op de korte afstanden nog een wereld te winnen ten opzichte van het vliegtuig. ‘Zo lang EasyJet en Ryanair blijven stunten met goedkope tickets wordt het wel heel moeilijk voor bedrijven als de NS, Deutsche Bahn en het Franse SNCF om eerlijk met ze te concurreren,’ zegt Bert van Wee, hoogleraar transport en logistiek aan de TU Delft.

Toch is Van Wee fel tegen het goedkoper maken van treintickets. ‘Je moet de ene onvolkomenheid niet met de andere proberen op te lossen.’ In plaats daarvan pleit de hoogleraar ervoor om de fiscale voordelen voor luchtvaartmaatschappijen op te heffen. ‘Er zit nog steeds geen btw op vliegtickets en er is ook geen kerosinebelasting. Dat zou wel moeten. Want alleen dan jaag je de vrijetijdsreiziger uit het vliegtuig. Die denkt nog wel twee keer na als een ticket duurder wordt.’ Verder merkt hij op dat luchthavens het sommige prijsstunters heel erg naar hun zin maken door allerlei kosten die ze maken niet door te berekenen. Ook dat leidt tot oneerlijke concurrentie.

Piet Rietveld, vervoerseconoom aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, is het met zijn collega eens. ‘Het is nog te vroeg om te zeggen dat het spoor het definitief heeft afgelegd tegen het vliegtuig, maar van de twee is de luchtvaart de afgelopen twintig jaar wel het meest gegroeid,’ stelt de vervoerseconoom. Ook hij denkt dat dat vooral te danken is aan de opkomst van goedkope luchtvaartmaatschappijen. ‘Die hebben zulke slimme verdienmodellen en opereren zo efficiënt dat het bijna onmogelijk is voor spoorwegbedrijven om er tegenop te concurreren.’

Van Wee wijst op nog een manco van de trein. ‘Het is makkelijker om een vliegticket via internet te boeken dan een treinkaartje via de site van NS HiSpeed te bemachtigen.’ De NS werpt allerlei drempels op die de aanschaf van een kaartje bemoeilijken. En dat maakt sommige mensen zelfs zo wanhopig dat ze ten einde raad besluiten toch maar een vliegtuigticket te kopen. ‘Maar ik ken ook mensen die hun kaartje liever bij Deutsche Bahn halen omdat ze zulke traumatische ervaringen hebben met NSHi-speed,’ zegt de Delftse hoogleraar.