Gevaarlijk ultrafijn stof in IJmond niet gemeten

Door Friso Bos

IJMOND - De állerfijnste variant van fijnstof wordt niet gemeten in de ijmond. Dit ultrafijn stof levert juist grotere gezondheidsrisico’s op dan wat wel gemeten wordt.
Ook in het grote RIVM-onderzoek in 2009 is hieraan geen aandacht besteed. „Daarmee is voor-bijgegaan aan de stand van de wetenschap in 2009”, oordeelt professor milieukunde Lucas Reijnders. Volgens Reijnders is hierdoor in het RIVM-onderzoek geen juist beeld geschapen van de luchtkwaliteit in de Ijmond en de effecten daarvan op de volksgezondheid. „Ultrafijn stof is naar verhouding gevaarlijk”, zegt Reijnders. „Een bepaalde gewichtshoeveelheid ultrafij n stof verhoogt de kans op luchtwegklachten en hart- en vaatziekten veel sterker dan eenzelfde gewichtshoeveelheid van de grovere variant.” TNO publiceerde in 2009 over ultrafijn stof op basis van onder-zoek uit het buitenland en eigen onderzoek uit zoo8. Aandachtspunt was uitstoot door wegverkeer. Het bleek dat in gebieden die onder de norm voor regulier fijnstof bleven, ultrafijn stof wijd verspreid was. „Met name de aanwezigheid van bepaalde metalen en polycyclische aromaten vergroten de gevaren van ultrafijn stof”, zegt Reijnders. „Door de aanwezigheid van industrie is de kans op dit type fijn stof in de ijmond relatief groot.”

Gezond in de IJmond
De IJmond: zware industrie, snelwegen en vliegtuigen. Tel daar roken en ongezond eten bij op, en je vraagt: hoe gezond is het om in de IJ mond te leven? De krant zoekt het uit en besteedt hier vanaf vandaag een week lang extra aandacht aan. U kunt mee discussiëren op het forum op de website van deze krant.

Noot redactie vlieghinder.nl
Hoewel bovenstaand artikel geen verband met vliegverkeer suggereert, blijkt deze vorm van luchtvervuiling wel degelijk ook door vliegverkeer/c.q luchthavens veroorzaakt kunnen worden. De destijd uitgevoerde MER is hier duidelijk over. Zie het hoofdstuk lucht en geur uit de milieueffectrapportage 2003.

Miljardste van een miljardste gram

Door Friso Bos

IJMOND - „In 1974, toen ik begon bij het Rijksinstituut voor Visserijonderzoek in IJmuiden, maten we een tiende microgram op een kilogram. ‘Mwoah, dat is bijna niet meer te meten’, zei ik toen”, herinnert professor in de milieuchemie en toxicologie Jacob de Boer zich. „Tegenwoordig kunnen we een attogram meten. Dat is een miljardste van een miljardste gram.”
We kunnen steeds meer meten, steeds vaker worden dan ook kleine sporen van schadelijke stoffen aangetroffen. „Ja, het zit erin. Maar zit het er zo erg in dat het gevaarlijk wordt? En wanneer hebben we een probleem”, zegt de inwoner van Velsen-Zuid. „Jaarlijks vallen er achthonderd doden in het verkeer en dat accepteren we blijkbaar met z’n allen. We weten ook dat als je aan een snelweg woont je minstens een jaar minder lang leeft. Ook dat accepteren we.” Ultrafijn stof wordt interna-tionaal steeds meer gezien als de grote boosdoener onder het fijn stof. „Die deeltjes zijn zo klein, je bevindt je nog net niet op moleculair niveau”, legt De Boer uit. „Het zal een jaar of vijf duren voordat er normen voor zijn. De EU is er mee bezig en in Brussel gebeurt meer en beter dan in Den Haag. Dankzij de zeer goede meetmogelijkheden zijn deze stofjes veel eerder opgemerkt dan dat vroeger zou zijn gedaan. Toen de normen voor PCB’s ingesteld werden, zaten de vissen er al stikvol mee. Zoiets kan nu niet meer gebeuren. We merken het veel eerder op.” Nader onderzoek en normering voor ultrafijn stof kan volgens De Boer een enorme impact hebben. Wat nou als blijkt dat we beter geen auto meer kunnen rijden? Wat als blijkt dat we beter geen staal meer kunnen maken? Hoeveel moeten we gaan uitgeven voor een klein beetje gezondheidswinst? Een mensenleven is dan opeens in geld uit te drukken.” Volgens De Boer is het niet vreemd dat in onderzoeken naar de luchtkwaliteit in de IJmond ultrafijnstof niet is meegenomen. „Om de simpele reden dat er geen wettelijke- of adviesnorm voor is. Er is niet eens een standaard meetmethode voor afgesproken. Dus vind ik het niet vreemd dat de minister dat het RIVM niet heeft opgedragen te onderzoeken. Een minister heeft te maken met de wet en niet zozeer met wetenschappelijke inzichten.”

Meetmethode ultrafijn stof in de maak

IJMOND - De GGD Amsterdam werkt mee aan een Eu-ropees project om te komen tot één gestandaardiseerde meetmethode voor ultrafijn stof en roet. Daarbij worden ook de meetstations van de Provincie Noord-Holland in de IJmond gebruikt.
„We zijn nog in de voorbereidingsfase”, zegt Marieke Dijkema van de GGD Amsterdam. „Aan het project werken veel partijen mee. Het RIVM, Vlaamse milieumaatschappijen, universiteiten en gemeente uit Engeland en wij dus. We zijn nu aan het bepalen welk meetapparaat we gaan gebruiken”, vertelt ze. Weliswaar is dit onderzoek onder de naam ‘Project Joachim’ een klein stukje uit een enorme puzzel, het is toch erg belangrijk. „Er is geen Europese norm voor ultrafijn stof”, zegt Dijkema. „En als je een norm wilt stellen, dan moet je die kun-nen handhaven. Om te kunnen handhaven moet iedereen op dezelfde manier meten. En dat laatste is dus het ons doel.” Volgens Dijkema is Nederland nu al voorloper in de EU als het gaat om meten van roet. „Ultrafijn stof is een betrekkelijk nieuw begrip, het is dus goed dat we niet afwachten maar actief deelnemen aan het onderzoek daarnaar.” Naar verwachting zullen de eerste meetresultaten niet voor de zomer van 2013 beschikbaar zijn. Project Joachim moet in 2015 zijn afgerond.