Defensie verwart tegenstanders Awacs

HEERLEN / DEN HAAG
Wat gebeurt er als de Tweede Kamer dinsdag zoals verwacht het voorstel aanneemt om een vliegverbod in de stellen voor lawaaiige Awacs? De indiener, het Heerlense SP-kamerlid Jan de Wit weet het niet meer.

Hij is in verwarring gebracht nu het kabinet de motie niet meer onaanvaardbaar noemt, maar slechts ‘sterk ontraadt’, omdat daardoor de veiligheid in Europa in gevaar zou komen.

Als de kamer een voorstel zou aannemen dat voor de staatssecretaris onaanvaardbaar is, zou die moeten opstappen. Als de motie nu een meerderheid krijgt, gaat de regering bekijken of en hoe ze het voorstel uitvoert.

De Wit heeft weinig vertrouwen in de opstelling van de PvdA. Die ondertekende de motie weliswaar, maar zou zich wel eens kunnen terugtrekken als het kabinet het voorstel niet uitvoert of in de problemen dreigt te komen, denkt het Heerlense kamerlid.

De kamer ziet het vliegverbod als drukmiddel om vervanging van de Awacs-motoren af te dwingen. De verkenningstoestellen stoten nu veel lawaai en kerosinedampen uit over Brunssum en Onderbanken.

Dossier AWACS

Om het overzicht een beetje te bewaren, heeft de redactie een dossier samengesteld over alle gebeurtenissen rond de Awacs-basis in Geilenkirchen.

2007

December: De Tweede Kamer wil een vliegverbod voor Awacs-toestellen als de NAVO niet snel besluit de toestellen uit te rusten met stillere en schonere motoren. Een krappe meerderheid is voor zo’n verbod. De regering legt de motie van het Heerlense SP-Kamerlid Jan de Wit naast zich neer en wil geen strengere voorwaarden stellen.

November: Het hele kabinet zal alles op alles zetten om een einde te maken aan de overlast voor omwonenden van de Awacs-basis in Geilenkirchen. Dat schrijft minister Jacqueline Cramer (PvdA, Ruimte en Milieu) in een brief aan de Tweede Kamer naar aanleiding van haar recente bezoek aan de regio.

Het echte probleem blijft volgens de bewindsvrouw de geluidsoverlast. Voor haar is het ‘onbestaanbaar’ dat de omwonenden van de Awacs-basis geconfronteerd worden met een situatie die in de burgerluchtvaart al lang geleden onaanvaardbaar is verklaard.

Oktober: Er moeten zo snel mogelijk stillere motoren komen in de Awacs-toestellen van legerbasis Geilenkirchen. De Nederlandse regering legt die eis neer bij de NAVO. Zolang de motoren niet vervangen worden, betaalt Nederland niet mee aan investeringen in de Awacs-vliegtuigen, tenzij die direct verband houden met de veiligheid. Dat blijkt uit een brief van minister Cramer (Milieu) en staatssecretaris Van der Knaap (Defensie) gisteren aan de Tweede Kamer.

Juli: De Raad Van State bepaalt dat het ministerie van Defensie geen bomen meer mag kappen in de bossen bij het Limburgse Schinveld. Het kappen van zes hectare bos in Schinveld voor de AWCS-vliegtuigen was onrechtmatig.

Voor het bosgebied waar wél gekapt is, heeft het ministerie van VROM een aantal zaken zoals geluidsoverlast, uitstoot van uitlaatgassen, stof en kerosinedampen, gezondheidsaspecten, grondwaterbescherming en natuurwaarden niet zorgvuldig in beeld gebracht, voorbereid en gemotiveerd.

Onder meer de gemeente Onderbanken had bij de Raad van State een beroepsprocedure tegen het besluit van VROM aangespannen.

2006: Januari: De zes ha. bos worden definitief gekapt.

2005: December: De rechtbank in Maastricht bepaalt dat het ministerie van Defensie geen kapvergunning nodig heeft van de gemeente Onderbanken om zes hectare bos tot op één meter hoogte af te zagen. Defensie wil dat doen om het starten en landen van de Awacsvliegtuigen veiliger te maken.

Het ministerie hoeft ook geen ontheffing aan te vragen bij de provincie. De passage dat Defensie dat moet doen, is eerder deze week al door middel van een Koninklijk Besluit geschrapt uit het nieuwe provinciale milieubeleid. Een woordvoerster van de provincie liet weten dat het gouvernement geen reden ziet dit Koninklijk Besluit aan te vechten.

Met een Koninklijk Besluit heeft het kabinet de provincie Limburg buitenspel gezet in de Awacskwestie. Een passage uit een nieuwe provinciale milieuwet vormde een belemmering voor de bomenkap in de Schinveldse bossen en zou het ministerie van Defensie weer veel tijd gaan kosten. Defensie wil zes hectare bos kappen om de radartoestellen van de Awacsbasis veiliger te laten starten en landen. VROM heeft daarvoor deze zomer toestemming gegeven via een zogeheten Nimby-procedure. De Raad van State oordeelde op 2 december dat die toestemming terecht was en dat Defensie mag kappen. Precies op diezelfde dag werd de nieuwe provinciale milieuverordening van kracht. Hierin staat een passage dat Defensie eerst een ontheffing moet vragen voor het gebruik van kettingzagen, omdat het bos officieel een stiltegebied is.

2005: Augustus: Minister Dekker geeft formeel vrijstelling voor bomenkap in Schinveld. Met deze nieuwe stap in de al vele tientallen jaren durende strijd over de bomen in het gebied ‘In de Roet’ ontneemt de bewindsvrouw Onderbanken definitief de zeggenschap over dat deel van het gemeentelijk grondgebied.

2005: In april besluit de gemeente Onderbanken (dat fel tegen de bomenkap gekant is) om toch mee te werken aan het verzoek van de minister tot het kappen van bomen. Daarmee wil het voorkomen al in een vroeg stadium van de hele nimby-procedure buitenspel gezet te worden. Tegen dat voornemen om medewerking te verleden aan de nimby-proceduren dienden 1110 burgers - het merendeel uit de regio Parkstad en Schinnen - hun bedenkingen in. Opvallend is dat ongeveer 400 van die bedenkingen niet tegen de voorgenomen bomenkap zijn, maar juist ervoor. Daarvan is het grootste deel afkomstig uit Duitsland.

2005: In januari vraagt minister S. Dekker van VROM de gemeente Onderbanken haar vrijstelling te verlenen om enkele hectare bomen in de Schinveldse bossen te kappen. Met dit wordt door de bewindsvrouwe formeel de gevreesde nimby-procedure in gang gezet. Zij vindt de bomenkap nodig voor de veiligheid van de nabijgelegen AWACS-basis.

2004: In juli begint Onderbanken zich voor te bereiden op een juridisch gevecht met minister S. Dekker. De gemeente trekt de Maastrichtse hoogleraar A. Tak aan om rechtszaken te voeren die uiteindelijk moeten leiden tot een verbod op het kappen van bomen in de Schinveldse bossen Onderbanken heeft al aangekondigd bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State beroep in te stellen als het komt tot een bomenkap. Ook wordt Tak gevraagd een beroep bij de Raad van State tegen het gebruik van de Nimbyprocedure voor te bereiden

2004: Op 2 juni schaarde met uitzondering van CDA en VVD het parlement zich achter een motie van PvdA-kamerlid Co Verdaas. In de motie wordt de bewindsvrouwe opgeroepen eerst goed te onderzoeken of ze juridisch wel zo sterk in de schoenen staat. De nimby-procedure, waarmee de minister Onderbanken de zeggenschap over het gebied ontneemt en de bomen vervolgens laat kappen, is in Nederland nog nooit toegepast en er is dus geen jurisprudentie. Bovendien heeft eenzelfde kamermeerderheid zich vijf weken geleden uitgesproken tegen het voornemen van Dekker. De Tweede Kamer vindt dat de NAVO er eerst alles aan moet doen om de geluidsoverlast van haar basis net over de grens bij Schinveld te verminderen. Ook willen PvdA, SP, GroenLinks, D66, LPF, ChristenUnie en SGP de resultaten van het recent ingestelde geluidsonderzoek afwachten. Als aan deze twee criteria voldaan is, kan pas aan een mogelijk kappen van de bomen worden gedacht.

2004: In februari steunt Provinciale Staten unaniem de gemeente Onderbanken in de strijd tegen de voorgenomen bomenkap in Schinveld. In een motie vraagt het provinciale parlement aan minister Dekker van VROM om de zogeheten nimby-procedure niet in gang te zetten, omdat de veiligheid van de basis niet in het geding is

2003: In december stapt de gemeente Onderbanken uit de commissie Awacs. In een schriftelijke verklaring laten de Onderbankse vertegenwoordigers weten ‘hevig teleurgesteld te zijn in de Nederlandse bewindslieden die voor het Awacsdossier verantwoordelijk zijn.’ ” We laten ons niet langer gebruiken”, aldus een getergde wethouder H.Ubachs van Onderbanken. In de comissie zitten verder vertegenwoordigers van Brunssum, vliegbasis Teveren, VROM en Defensie.

2003: Op 13 oktober laat de gemeente Geilenkirchen weten dat men niet van plan is op welke wijze dan ook medewerking te verlenen aan een verlenging van de start- en landingsbaan van de Awacs-basis vlak over de grens bij Schinveld. Dat heeft burgemeester Franz Beemelmanns van Geilenkirchen desgevraagd laten weten. Zo n verlenging zou bomenkap in de Schinveldse bossen kunnen voorkomen of beperken.

2003: In juli schrijft Minister Sybilla Dekker (VVD) van VROM in haar antwoorden op vragen uit de vaste kamercommissie, dat zij bij haar voornemen blijft om de bomen in het Schinveldse natuurgebied In t Roet op korte termijn te kappen.

2002: Op 7 november kreeg het college van Onderbanken tijdens een onderhoud met minister Kamp (demissionaire) van Vrom te horen dat hij de kap van de bomen in de Schinveldse Bossen weer ter discussie gaat stellen.

2002: Op 4 juli 2002 Een Kamermeerderheid schaart zich achter een motie van Tweede-Kamerlid Frans Timmermans (PvdA), waarin milieuminister Jan Pronk wordt opgeroepen af te zien van het toppen van zes hectare bomen in Schinveld. In Timmermans’ ogen mag er pas gekapt worden wanneer alternatieven als baanverlenging en stillere motoren gewogen zijn.

2002: Minister Pronk zegt dat hij vóór de verkiezingen van 15 mei een beslissing neemt over de bomen in het natuurgebied ‘In de Roet’.

Een delegatie van de gemeenten Onderbanken en Brunssum krijgt in een gesprek met minister Jan Pronk te horen dat de bomen in ‘In de Roet’ zullen moeten wijken voor de Awacs-vliegtuigen. Minister Pronk zet bomenkap door als demissionair minister

1999: Tankervliegtuig stort in het bos neer na een mislukte landingspoging, de vier inzittenden komen om.

1998: Minister Jan Pronk brengt een bezoek aan de Awacsbasis.

1994: Toenmalig minister Hans Alders van Vrom geeft aan het Nimby-instrument te willen gebruiken om bomen te kappen.

1993: Gemeente Onderbanken kiest opnieuw positie en verzet zich tegen de bomenkap.

1992: Na jarenlange procedures spreekt de Raad van State definitief uit dat het kappen illegaal was.

1988: Raadsleden en burgemeester worden met de dood bedreigd.

De gemeenten Onderbanken en Brunssum ‘verkopen’ bos aan Defensie.

Defensie begint met het kappen van bomen. De Raad van State legt de kap stil.

1982: Eerste vlucht met Awacs. Defensie verzoekt Onderbanken om de bomen toch te kappen.

1980: De landingsbaan wordt aangelegd.

1979: Het ministerie van Defensie zegt dat de bomen niet gekapt hoeven te worden.

1978: De Navo besluit dat er Awacs-vliegtuigen gestationeerd worden op het vliegveld.

1968: De RAF draagt het vliegveld over aan de Duitse Luftwaffe. Die stationeert er Pershing-raketten.

1953: De Britse RAF neemt het vliegveld in bedrijf als straaljagerbasis.