Column van Fred Schoorl in Dagblad Cobouw:  “Vluchtgedrag”

18-8-2005
Vluchtgedrag

Schiphol is een luchthaven en een vluchtplaats. Maar Schiphol is ook een dossier. Zo heet dat in ambtelijke termen. Het dossier is een monument van ons polderland.

Niemand kent het hele dossier en nog steeds studeren, meten en praten we er op los. Onlangs was ik in Madrid, waar ze met enig leedvermaak naar onze worsteling keken. Het Madrileense Barajas is namelijk van plan haasje over Schiphol te gaan en de vierde hub van Europa te worden. Ze hebben er in no time het oude Barajas aangevuld met een compleet nieuwe luchthaven. Ik zie nog het minzame glimlachje van de Spaanse planner die benieuwd vroeg naar de stand van zaken met Schiphol. Alsof Sancho Panza zijn meester vroeg hoe het toch met de windmolens was. Enfin, hieraan moest ik wel denken toen ik het `Vluchten kan niet meer”-advies van de Raad voor Verkeer en Waterstaat in handen kreeg. Een beetje een Sancho Panza-advies. Na jaren rapporten maken, politiek gedoe, gegoochel met normen en bedrog van omwonenden en onszelf ligt er een helder en realistisch advies over Schiphol. Geen Don Quichotterie. Ongewoon helder, zou ik willen zeggen. Met interessante uitstapjes naar bijvoorbeeld de consequenties van de Airbus A380 en de Boeing 787.

De centrale stelling is dat de groei van Schiphol onafwendbaar is, als je vanuit de mainport-gedachte doorredeneert. En àls je groeit, doe het dan binnen duidelijke randvoorwaarden. Groei heeft immers ruimtelijke en milieuconsequenties. Ga daar realistisch en helder mee om. Verkoop geen knollen voor citroenen, zeker niet aan de omwonenden.
De raad kiest dan ook voor bundeling van de overlast, voor meten van die overlast in plaats van onnavolgbaar rekenen en voor erkenning van de echte overlast. Aan die erkenning wil de raad concrete maatregelen koppelen, inclusief bundeling van vliegroutes. “Dit kan aanleiding zijn om delen van woonkernen te slopen”, lezen we bij de aanbevelingen. Het is wat cru, maar wie verkeerd woont, moet verhuizen en innen, of overlast accepteren en dimmen.
Slopen of slikken? Dat zal geen politicus zo maar zeggen. De Raad spreekt in het persbericht keurig over groei “binnen de randvoorwaarden en met erkenning van de belangen van de omwonenden”. Maar het woord slopen is gevallen en dus breekt lokaal de pleuris uit. Zoals in Haarlemmermeer, waar wethouder Bezuijen not amused is over het voorstel tot sloop. En kennelijk bestuurlijk niet op de hoogte. Een foutje. In het Parool wordt met wat knip- en plakwerk aan kaartjes al een voorschot genomen op de sloop-discussie. En de Volkskrant richt zich op de samenstelling van de Raad, in verband met de deelname van private partijen in de onafhankelijke raad. Ook welkom in de 21ste eeuw denk je dan.

Hoe het ook zij, al deze terechte of minder terechte opwinding mag de aandacht niet afleiden van de hoofdzaak. De Schipholdiscussie kan nu op een hoger plan worden getild, namelijk van praten naar besluiten en doen. Collectief vluchten in een emotionele deeldiscussie, met ondeugdelijke informatie, is het laatste wat het advies van de Raad verdient. De hete aardappel Schiphol is nu al te lang doorgegeven. Het kabinet moet straks besluiten of en hoe het verder wil met het goeddeels failliete stelsel en dus met de toekomst van Schiphol.
Je mag toch hopen dat we niet weer wegvluchten in een of ander politiek compromis zonder toekomst, of een wetenschappelijk normen hocus-pocus. Ook het nog eens dunnetjes overdoen van de discussie over de economische betekenis van Schiphol – zoals een collega-columnist in deze krant stelde – is het paard achter de wagen spannen. De raad schetst geen doemscenario, maar wel een risico als Schiphol als mainport versloft. Schiphol is een belangrijke werkgever en vestigingsfactor voor tal van bedrijven. Ik hoor nog die Engelstalige directeur van een reclamebureau zeggen dat Amsterdam voor zijn soort bedrijven vooral aantrekkelijk is vanwege het internationale karakter en de luchthaven.
Je hoeft er toch niet voor doorgeleerd te hebben om in te zien dat onze open economie is gebaat bij werkelijke en virtuele verbindingen. Je komt op Schiphol de hele wereld tegen. Nog wel. Het gevaar dreigt van nog meer Donquichotterie in de polder. Ze lachen zich rot in Madrid.

Fred Schoorl

Het originele artikel vindt u hier