Boeing versus Airbus
Door: Dionne van der Welle
De Amerikaanse vliegtuigfabrikant Boeing en de Europese concurrent Airbus maakten in de jaren negentig bekend beide in het begin van de nieuwe eeuw met een revolutionair toestel te komen. Voor Airbus werd dat de A380, het grootste passagierstoestel ter wereld, Boeing heeft rechtstreekse concurrentie met de A380 vermeden en kwam met de veel kleinere Dreamliner.
Van Airbus Megaliner naar Airbus A380
De plannen van Airbus waren om met een gigantisch groot vliegtuig een groter marktaandeel te veroveren dan Boeing (in het segment van de grootste vliegtuigen). Voorheen genoot de Boeing 747 een monopoliepositie, maar daar moest verandering in komen.
De Airbus A380 is een gigantisch vliegtuig om te zien! Het grootste passagiersvliegtuig ter wereld beschikt over twee verdiepingen en kan ruim vijfhonderd passagiers vervoeren. Vooral de passagiers op het bovendek, in de business class en first class, ontbreekt het niet aan luxe met spa-faciliteiten en douchecabines. Ook de overige reizigers hoeven zich niet te vervelen met onder meer een entertainmentsysteem met veertienhonderd kanalen.
Van Sonic Cruiser naar Boeing 787 Dreamliner
In eerste instantie had Boeing plannen om een sneller vliegtuig te bouwen, de Sonic Cruiser, die tot vlak onder de geluidsbarrière kon vliegen. Groot nadeel van de hoge vliegsnelheid was het hoge brandstofverbruik. Na de kostenstijgingen en de terugloop in het passagiersaanbod (na de aanslagen van 11 september 2001) toonden de luchtvaartmaatschappijen weinig interesse meer voor de Sonic Cruiser. Daarom zette Boeing een andere koers in, naar een minder snel en minder futuristisch ogend vliegtuig dat dankzij de laatste stand van de techniek zo zuinig en stil mogelijk zou worden.
De Boeing 787 Dreamliner is een antwoord van Boeing op de Airbus A380. Het is één van de meest geavanceerde vliegtuigen die in de afgelopen jaren in gebruik werd genomen. Een modern middelgroot toestel met veel ruimte van binnen, grotere stoelen, grote (en goed geplaatste) ramen, meer zuurstof. Omdat het vliegtuig grotendeels van composiet gemaakt is (in plaats van metaal), is het toestel sterker, minder zwaar, minder gevoelig voor corrosie en beter gestroomlijnd. Dat betekent minder lawaai, sneller én zuiniger. Door de lichtgewicht materialen, verbeterde aerodynamica en een nieuw soort motor verbruikt de Dreamliner 20% minder brandstof. Bovendien kan de Dreamliner langere afstanden vliegen, ruim 15.000 km (8.000 mijl) zonder te stoppen. Dat maakt van de Dreamliner het enige mid-size vliegtuig dat op lange afstanden kan ingezet worden.
Hub and spoke versus point-to-point
Airbus wil de gemiddelde bezettingsgraad van toestellen verbeteren door gebruik te maken van het zogeheten hub and spokes-vervoersconcept. Hierbij brengen kleinere vliegtuigen (feeders) passagiers naar een hub, waar de passagiers met grote toestellen naar een andere hub vliegen, om vervolgens eventueel weer met een kleiner vliegtuig naar hun uiteindelijke bestemming te worden gebracht. Voorbeelden van hubs zijn onder andere Schiphol voor de KLM en Delta Airlines, Brussels Airport voor Brussels Airlines, Hong Kong International Airport voor Cathay Pacific, Kuala Lumpur International Airport voor Malaysia Airlines en Dallas-Fort Worth voor American Airlines.
Airbus hanteert hierbij een Amerikaanse gedachte, terwijl Boeing juist denkt dat er in de toekomst meer maatschappijen zullen zijn die met kleinere en zuinigere vliegtuigen passagiers non-stop willen vervoeren, zonder overstappen (point-to-point in plaats van hub and spoke). Boeing gelooft dat grote vliegtuigen die naar grote, overvolle hubs vliegen verleden tijd zijn. Reizigers willen snelheid, frequentie en directe verbindingen. De Boeing 787 Dreamliner is het resultaat.
Passagierscomfort in de vliegtuigen
Met de komst van nieuwe vliegtuigen, zoals de Airbus A350 en de dubbeldeks A380, maar vooral ook Boeings 787 Dreamliner, zetten vliegtuigfabrikanten voor het eerst in decennia nieuwe stappen op het gebied van comfort in de cabine. De nieuwste generatie toestellen biedt meer ruimte, meer licht en meer vrijheid dan hun voorgangers. De Airbus A380 heeft zowel boven als beneden twee gangpaden. De stoelen en gangpaden zijn breder en de Airbus A380 beschikt over grotere raampjes (60 cm lang). Het vliegtuig produceert minder lawaai en de luchtdruk in het toestel is ook hoger dan gemiddeld. Deze beide aspecten verminderen de vermoeidheid van de passagiers.
Boeing heeft voor het revolutionaire ontwerp van de 787 Dreamliner een totaal andere aanpak gekozen dan voorheen. “We wanted to bring back the magic of flying”. Wie in een Dreamliner stapt zal duidelijke verschillen merken. De stoelen in het vliegtuig zijn volgens de makers comfortabeler en je hebt extra grote, elektrisch dimbare ramen om naar buiten te kijken. Meer beenruimte, bredere zetels en looppaden. De 787 Dreamliner zit vol met de nieuwste technologie om de vliegervaring van passagiers nog prettiger te maken. Om er maar een te noemen: vertical gust suppression, een technologie om de gevolgen van turbulentie aanzienlijk te reduceren. Daarnaast is de luchtdruk lager en is er een hogere luchtvochtigheid. Mede hierdoor zou de last van een droge neus en keel die veel passagiers ervaren minder moeten worden. Het gebogen plafond zorgt ervoor dat je gemakkelijk je bagage kwijt kan, zonder je hoofd te stoten. Ook de toiletten zijn aanzienlijk groter geworden.
Milieuvriendelijk door brandstofbesparing?
De Boeing 787 Dreamliner, het nieuwe paradepaardje van Boeing belooft een succes te worden. Dit vliegtuig is lichter, stiller en zuiniger dan andere toestellen. Er wordt een brandstofbesparing geboekt van 20% per passagier.
De Airbus A380 daarentegen zegt wel milieuvriendelijk te zijn, maar alleen als het vliegtuig zou zijn uitgerust met het maximale aantal stoelen, wat oploopt tot meer dan 800. Doordat de A380 vliegtuigen slechts 450 tot 490 stoelen hebben, pakt het brandstofverbruik per passagier veel ongunstiger uit. Daar komt ook nog bij dat de meeste vluchten voor slecht 80% zijn volgeboekt.
Wat kiezen de luchtvaartmaatschappijen?
Na wat vertraging in de oplevering vliegt de Airbus A380 inmiddels al meer dan vier jaar rond. Op 8 juni 2010 landde voor het eerst een A380 op Brussels Airport. Een maand later, op 15 juli, was Schiphol aan de beurt. De eerste vijf A380 toestellen werden in 2008 aan Singapore Airlines geleverd. Inmiddels hebben elf luchtvaartmaatschappijen de Airbus A380 in dienst. Sinds augustus 2012 vliegt Emirates met de A380 dagelijks tussen Dubai en Amsterdam. Air France-KLM en Lufthansa zijn voorlopig de enige Europese maatschappijen die de A380 in dienst hebben, British Airways heeft voor 2013 ook 12 vliegtuigen besteld.
De veel kleinere Dreamliner van Boeing had zo veel tegenslagen in de productie en testfase (tekort aan onderdelen, productieproblemen, een staking, ontwerpaanpassingen, brand aan boord) dat het toestel niet in 2007, maar pas tegen 2010 begon aan zijn testvluchten. Boeing droeg in 2011 het eerste toestel over aan de Japanse maatschappij All Nippon Airways (ANA), meer dan drie jaar te laat. Inmiddels heeft ANA meer dan 10 Dreamliners vliegen. Vanaf januari 2012 vliegt ANA ook naar Frankfurt met de Dreamliner.
LAN Airways heeft net haar eerste Boeing 787 Dreamliner afgeleverd gekregen. Daarmee wordt de maatschappij wereldwijd de vierde operator, na ANA, JAL (Japan Airlines) en recent ook Ethiopian Airlines. De Dreamliner van Ethiopian is het eerste exemplaar dat in commercieel gebruik is buiten Japan. Het toestel zal ingezet worden in Afrika, maar Ethiopian pakt er eerst nog mee uit op een aantal van zijn Europese bestemmingen. In september was het toestel voor het eerst in België te zien.
De Amerikaanse luchtvaartmaatschappij United Airlines heeft 50 toestellen besteld en vanaf dit najaar worden de eerste Dreamliners geleverd. Van 4 december tot 29 maart 2013 vliegt United dagelijks met de Dreamliner vanuit Houston naar Schiphol. In november 2010 bezocht de Dreamliner Schiphol voor het eerst. Het ging om een fabriekstoestel waarmee Boeing de KLM voor het vliegtuigtype wilde interesseren. Air France-KLM heeft inmiddels 25 Dreamliners besteld en opties op nog eens 25 toestellen. De KLM krijgt haar eerste Dreamliner naar verwachting in 2016. De bedoeling is dat Arkefly al in 2013/2014 als eerste Nederlandse luchtvaartmaatschappij met de Dreamliner vliegt. JetairFly wordt in België de eerste Dreamliner-operator in 2013. In totaal zijn er dertien Dreamliners besteld door de TUI-groep.
Name that plain
Thomson Airways, onderdeel van TUI Travel PLC, heeft tot 30 september een hele leuke actie. Het wordt de eerste maatschappij in het Verenigd Koninkrijk die zal vliegen met de Dreamliner. Om hun enthousiasme te delen mag iedereen va twitter ideeën opperen voor een naam voor de eerste Dreamliner!
Kostenplaatje
Mocht je zelf een van deze toestellen willen aanschaffen dan kost de 787-8 Dreamliner rond de 150 miljoen euro en de 787-9 Dreamliner kost bijna 180 miljoen. Een Airbus A380 kost meer dan 200 miljoen euro. Bij grotere aantallen valt er natuurlijk over de prijs te praten.
Airbus moet 420 toestellen verkopen om uit de kosten te komen. Halverwege 2012 had Airbus ruim 250 bestellingen ontvangen en 75 toestellen afgeleverd. Emirates is met bijna 100 bestellingen de grootste klant.
In 2008 had Boeing al meer dan 900 Dreamliners verkocht. Ondanks alle problemen is de 787 toch een succes. Nooit eerder werden zoveel toestellen besteld voordat een verkeersvliegtuig daadwerkelijk vloog. De Amerikaanse vliegtuigfabrikant Boeing heeft genoeg bestellingen om tot 2019 megajets te bouwen van het nieuwe Dreamliner-model. Maar dat is nog steeds niet voldoende om de miljardeninvesteringen terug te verdienen. Op elk vliegtuig wordt vooralsnog een geschatte 100 miljoen dollar verloren. Boeing verwacht pas winst te maken op het project als er 1.100 Dreamliners zijn geleverd.
The Battle: de Airbus A380 versus de Boeing 787 Dreamliner
De een is een beest van een vervoerder, door critici wordt de Super Jumbo beschreven als een “dinosaurus”, terwijl de ander mooi, glad en snel is, zelfs geschikt voor lange vluchten, maar wel erg plastic. Ze kunnen dezelfde afstand vliegen met eenzelfde snelheid, alleen de Airbus A380 kan het dubbele aantal passagiers vervoeren. De Dreamliner kan daarentegen door het kleinere formaat weer overal landen. Waarschijnlijk is er een markt voor beide producten.