Bewoners weggespeeld aan de Schipholtafel

Door Frans van den Berg

SCHIPHOL - De opstandige bewonersgroepen keren vanaf 1 januari terug aan de overlegtafel rond de luchthaven Schiphol. Dan gaat de nieuwe Omgevingsraad Schiphol van start. Maar echt van harte gaat het niet. ,,Het is één grote trukendoos. We worden als bewoners compleet weggespeeld door de andere partijen. Het gevaar is dat we als bewoners ook nog eens tegen elkaar worden uitgespeeld.’’

VLG: Schiphol kan je niet wegpoetsen
Het mag duidelijk zijn, voorzitter Erwin von der Meer blijft kritisch staan tegenover het Schipholoverleg. In 2008 tekende deze 18 bewonersgroepen, samen de Vereniging Bescherming Leefomgeving regio Schiphol (BLRS), niet het Aldersakkoord. Het nieuwe geluidsstelsel was voor hen breekpunt. De Vereniging Gezamenlijke Platforms, onder voorzitterschap van Cees van Ojik, tekende wel en bleef de afgelopen jaren meepraten aan de Alderstafel.

Kennis
Deze zomer wordt het nieuwe geluidsstelsel wettelijk vastgelegd en heeft verder verzet geen zin. Von der Meer en Van Ojik stappen beide eind dit jaar op. Hun opvolgers krijgen een zware taak. ,,In de kleine overleggroep zitten straks drie bewonersvertegenwoordigers. Dat klinkt mooi, maar het zijn drie bewoners tegenover 17 andere belanghebbenden. Dat zijn bestuurders, ambtenaren en mensen uit de sector. Wie heeft er zoveel tijd en kennis om weerwoord te bieden in een discussie over het geluidsstelsel of de glijvluchten. Een zware taak. Voor de meeste bewoners is dat een brug te ver. Daarom is dit een grote trukendoos. Formeel hebben bewoners een stem, maar in de praktijk worden ze helemaal weggespeeld.’’

Mensen zoals Van Ojik en Von der Meer hebben ongelooflijk veel tijd in het Schipholdossier gestoken. Een pasklare oplossing voor dit probleem heeft Von der Meer niet, behalve dan dat het een voordeel is als vertegenwoordigers al met pensioen zijn. ,,Ik blijf mijn kennis ook straks beschikbaar stellen aan mijn opvolgers.’’ Van Ojik stelt dat bewoners de mogelijkheid hebben om externe deskundigen aan te trekken. ,,Als je niet heel veel kennis hebt als bewoners, dan ben je inderdaad nergens. Gelukkig hebben we die nu opgebouwd, maar ik heb er zeker 10.000 uur in gestoken.’’

Uitspelen
Een ander probleem is dat straks niet koepels zoals de BLRS en de VLG aan tafel zitten, maar clusters van bewonersgroepen. Bij de clustering wordt uitgegaan van gemeenten of van baangebruik. ,,Met ons platform Castricum konden we indertijd niet veel bereiken, maar als koepel werd opeens wel naar ons geluisterd en konden we opkomen voor de belangen van alle bewoners rond de luchthaven. Het gevaar is dat het straks vooral lokale belangen zijn waarvoor wordt gelobbyd. Omdat minder vliegen op de ene baan nu eenmaal betekent meer vliegen op een andere baan, is het gevaar groot dat bewonersgroepen tegen elkaar worden uitgespeeld’’, vreest Von der Meer.

Zijn tegenspeler Van Ojik wijst er op dat door het Nimby-effect (niet in mijn achtertuin) juist de groep onder leiding van Von der Meer is opgestapt. ,,Het is nu eenmaal vaak een verschuiving van hinder. Alleen hebben we in het nieuwe geluidsstelsel gekozen voor het gebruik van die banen waardoor de minste bewoners last hebben. De Kaagbaan en de Polderbaan dus. Juist als bewoners moeten we uitkijken dat we onderling geen ruzie krijgen want dan delven we het onderspit.’’

Succes
Volgens Von der Meer hebben bewoners de laatste jaren maar weinig binnengehaald aan de Alderstafel. ,,Dat Schiphol tot 2020 iets minder snel mag groeien is helemaal niet bedreigend voor de luchthaven. Die stillere glijvluchten in de nacht waren makkelijk in te voeren. In de avond en overdag is veel lastiger, dus komt dat er voorlopig niet. Echt, de macht van de sector is groot. En met de staat als grootste aandeelhouder van Schiphol is er niet echt een stok achter de deur. Er moet meer gevlogen worden. Herrie is een lokaal probleem en de luchtvaart is van nationaal belang en krijgt daarmee ruim baan.’’

,,Maar die nationale luchthaven kan je niet wegpoetsen’’, brengt Van Ojik daar tegenin. ,,We hebben 95 procent van ons wensenlijstje binnengehaald. Het belangrijkste is dat Schiphol als netwerkluchthaven wordt ontwikkeld en dat er niet allemaal van die maatschappijen komen die je voor twintig euro aan boord lokken. Daar heeft de BV Nederland niet veel aan. Wel aan het voor het bedrijfsleven belangrijke netwerk van KLM en partners.’’

Hoe verder met Schiphol na 2020?
Daarover gaat Cees van Ojik zich met zijn bewonersgroep VLG buigen. Daarbij laten de bewoners zich het komend jaar voeden door externe deskundigen. ,,Mijn inschatting is dat we met het huidige banenstelsel nog lang vooruit kunnen. Wanneer Lelystad wordt ontwikkeld, is dat veel goedkoper dan de aanleg van een tweede Kaagbaan en een platform aan de overzijde van de A4. Juist bij de geluidshinderdiscussie moeten we veel meer naar het woningplaatje kijken. Er moeten nog 300.000 woningen komen in de Randstad. Voor 50.000 woningen is dat een probleem zoals in de Westflank van Haarlemmermeer en de Bollenstreek. We moeten voorkomen dat er nieuwe gebieden met overlast komen zoals al in Floriande en straks de Bloemendalerpolder het geval is.’’

De visie die de VLG maakt, wordt daarna ingebracht in de nieuwe Omgevingsraad Schiphol.