Benno Baksteen: cultuur van openheid zorgt voor veiligheid

“Elk incident, klein of groot, wordt gemeld.”

Dat is de belangrijkste pijler onder het hoge veiligheidsniveau in de Westerse luchtvaart”, zegt Benno Baksteen.

Nederlands bekendste piloot is al twee jaar gepensioneerd, maar leidt nog wel het Platform Nederlandse Luchtvaart (PNL), een onafhankelijk kennisinstituut.

Baksteen roemt de cultuur van openheid onder zijn collega’s. “Die heeft zich de laatste veertig jaar ontwikkeld tot een systeem waarin elke piloot zich ervan bewust is dat hij collega’s en zichzelf helpt als hij alle fouten, maar ook kleine onverklaarbare technische voorvallen, aan anderen beschrijft. Dat kan hij doen zonder dat hem een straf wordt opgelegd. De melding van het incident staat voorop.”

Baksteen geeft een voorbeeld van een melding uit zijn eigen loopbaan: “In een vliegtuig waarop ik het gezag voerde, vielen door een combinatie van schakelingen twee navigatiesystemen uit. Nu had ik nog wel een back-up systeem over, maar evenzogoed moest dit uitgezocht worden, vond ik. De oorzaak lag in een bepaalde serie van schakelingen die ik uitvoerde. Daarom zijn korte tijd later de protocollen aangepast zodat andere piloten nooit meer van zoiets hoeven te schrikken.”

Het enige probleem dat Baksteen ziet als het gaat om de veiligheid van de passagier, is dat de techniek in de vliegtuigen door alle verbeteringen van de laatste jaren misschien wel té goed is geworden. “Het verleidt maatschappijen buiten Europa en de Verenigde Staten er soms toe veel langer te wachten met het onderhoud van bepaalde onderdelen. Die gaan haast niet meer stuk. Maar dat kan tóch gevaar opleveren. Mijn advies is om goed te kijken naar de zwarte lijsten van vliegmaatschappijen die sinds een paar jaar bestaan.” De lijst staat op ec.europa.eu/transport/air_portal.