Benno Baksteen: Advies Alderstafel biedt kansen

Omwonenden, de luchtvaartsector, regionale en lokale bestuurders en het Rijk, vertegenwoordigd in de Tafel van Alders, hebben woensdag 1 oktober hun advies aangeboden aan de ministers van Verkeer & Waterstaat en VROM. Het advies is een breuk met het verleden en biedt openingen voor beter en duurzaam luchtvaartbeleid.

Onder leiding van Hans Alders overlegde de Tafel de afgelopen twee jaar over de toekomst van Schiphol en de regio tot en met 2020. In het advies wordt uitgegaan van verdere versterking van de luchthaven en een duurzame ontwikkeling van de omgeving binnen de bestaande milieugrenzen. Het beveelt een volumebegrenzing aan met selectief gebruik van de luchthaven voor mainport-gebonden verkeer, gekoppeld aan uitplaatsing van overige verkeer naar regionale vliegvelden. Dit moet worden aangevuld met hinderbeperkende maatregelen –zoals stille naderingen (CDA’s) in de avond en investeringen ter verhoging van de omgevingskwaliteit– gekoppeld aan invoering van een nieuw normen- en handhavingstelsel.

Met het advies wordt een nieuwe weg ingeslagen waardoor de hinder voor omwonenden van Schiphol voor het eerst daadwerkelijk kan verminderen. Dat het advies het resultaat is van de constructieve opstelling van (de overgrote meerderheid van) diezelfde omwonenden is de tweede grote doorbraak. Het is nu aan het Rijk om ervoor te zorgen dat het advies daadwerkelijk resulteert in duurzaam beleid.

Duurzaam beleid betekent onder meer het verminderen van geluidhinder. Dat bereiken we niet met het huidige handhavingstelsel. Dit stelsel sluit alleen al door het hanteren van een jaartotaal niet aan bij hoe mensen hinder ervaren. Bovendien gaat het er ten onrechte van uit dat geluidsbelasting hetzelfde is als geluidshinder. De Alderstafel adviseert daarom terecht invoering van een nieuw handhavingstelsel. Het Platform Nederlandse Luchtvaart pleitte eerder dit jaar al voor het zogenaamde transactiemodel, dat vergelijkbaar is met het in het advies voorgestelde ‘Vliegen volgens afspraak’. Het Rijk stelt daarin de norm vast voor de totale geluidsproductie. Vervolgens is het aan de luchtvaartsector om, in samenwerking met de regio, zo goed mogelijk te voorzien in de vraag naar luchtvaart en hinder zoveel mogelijk te beperken. Noodzakelijk is wel dat de spelregels vooraf vastgelegd worden in een institutioneel kader.

Bij het vormgeven van een nieuw handhavingstelsel zijn experimenten met hinderbeperkende maatregelen onmisbaar. De Alderstafel onderschrijft dit in haar advies. De Experimentenwet maakt dergelijke experimenten ook mogelijk. Inmiddels loopt al een aantal experimenten en een groot deel pakt positief uit. Nieuwe experimenten kunnen gericht zijn op stapsgewijze vormgeving van een nieuw handhavingstelsel waarbij alle betrokkenen baat hebben. Zo kan ook het vertrouwen in een nieuw stelsel groeien.

De Alderstafel adviseert om het aantal bewegingen voor Schiphol vast te stellen op 510.000. Hiermee bepaalt de Tafel de capaciteit van Schiphol. Deze verantwoordelijkheid moet echter liggen bij de Rijksoverheid, aangezien de luchthaven van nationaal belang is. De hoeveelheid benodigde luchtvaart is afhankelijk van de vraag uit de samenleving. Luchtvaart is infrastructuur en de vraag naar luchtvervoer groeit of krimpt met de economie. Als de overheid bepaalt dat economische groei gewenst is dan volgt daaruit automatisch dat luchtvaart de ruimte moet krijgen om die groei te kunnen volgen.

Het idee om niet-mainportgebonden verkeer meer van de regionale luchthavens gebruik te laten maken is goed. Al moeten deze luchthavens dit verkeer dan wel kunnen faciliteren. Hiervoor is een samenhangende luchtvaartvisie op nationaal niveau onontbeerlijk. Die zal in de later dit jaar door minister Eurlings te presenteren Luchtvaartnota ongetwijfeld terug te vinden zijn.

Het advies van de Alderstafel is een grote stap in de goede richting. Het biedt mogelijkheden voor zowel verantwoorde ontwikkeling van de luchtvaart in Nederland als voor verbetering van de leefkwaliteit in de omgeving van de luchthavens. Een uitgelezen kans op een win-win situatie die het Rijk met beide handen moet aangrijpen.

Benno Baksteen
Voorzitter Platform Nederlandse Luchtvaart