‘Beleidsimpasse rond Schiphol moet doorbroken’

Gepubliceerd op Tudelft.nl op 3 oktober 2011

Het vasthouden aan een dubbele doelstelling rond Schiphol heeft geleid tot een beleidsimpasse. Het streven naar zowel groei van de luchtvaart als naar verbetering van de kwaliteit van de leefomgeving, heeft gezorgd voor zeer beperkte ruimte voor het zoeken naar goede oplossingen. De betrokken partijen zijn er in de periode 1989-2009 niet in geslaagd om deze situatie te doorbreken. Dit blijkt uit het proefschrift van Menno Huijs, die hier op donderdag 13 oktober op promoveerde aan de TU Delft.

Sinds de jaren vijftig heeft de Nederlandse overheid geworsteld met het combineren van verdere groei van Schiphol en de gelijktijdige verbetering van de kwaliteit van de directe leefomgeving rondom de luchthaven. Anno 2005 had deze worsteling alle kenmerken gekregen van een zogenoemde beleidsimpasse.

De betrokkenen zijn het er over eens dat de beleidsoplossingen anno 2005 weinig praktische meerwaarde hadden en er was een breed gedeelde behoefte om de gebaande paden te verlaten en nieuwe wegen te verkennen. Dit bleek gemakkelijker gezegd dan gedaan, want de bestaande manieren van denken, praten en handelen waren na zestien jaar beleidsdebat zo vanzelfsprekend geworden dat de betrokkenen het zicht op de kern van de problematiek kwijt waren. En dat terwijl dit juist de noodzakelijke voorwaarde was om een uitweg uit de impasse te kunnen forceren, stelt onderzoeker Huijs.

Zijn proefschrift poogt te begrijpen hoe deze situatie heeft kunnen ontstaan, gebruikmakend van een methode die is gebaseerd op inzichten van de Franse filosoof/historicus Michel Foucault. Het blijkt dat de praktijk van beleidsontwikkeling voor Schiphol vooral vanaf 2005 leidde tot beleid dat weinig praktische waarde had voor de betrokkenen. In het proefschrift wordt uitgelegd hoe het zover heeft kunnen komen en waarom er tussen 2005 en 2009 nauwelijks iets is veranderd, ondanks de negatieve effecten die het beleid met zich mee heeft gebracht.

Dankzij de overleggen die onder leiding van Alders vanaf 2007 zijn opgestart, is er de afgelopen jaren wel verbetering in de situatie opgetreden. Maar ook hier is de speelruimte voor het zoeken naar breed gedragen beleidsoplossingen beperkt. Huijs: ‘Het begrijpen van het verleden is een eerste voorwaarde om te komen tot oplossingen die beter werken. En het levert een nuttig uitgangspunt op voor het verkennen van mogelijk nieuw beleid dat kan bijdragen aan het doorbreken van de impasse.’

• Thesis Huijs
• Propositions Huijs

(Vindplaats: tudelft.nl

Op de achterzijde van de omslag staat:

“Ever since the 1950s, the Dutch national government has struggled intensely with the trade-off between the economic significance and environmental impact of Amsterdam Airport Schiphol, the largest airport of the Netherlands. By 2005, the ambition to combine the growth of ‘Mainport’ Schiphol with comprehensive environmental measures has resulted in a firm policy deadlock – a situation in which policy makers no longer recognise the nature of the problem, and are thus unable to generate effective solutions. This thesis provides a detailed account of the emergence and enduring persistence of the Schiphol policy deadlock, covering the period 1989 - 2009. Drawing on Michel Foucault’s genealogical approach to widely accepted discourses, we will describe, assess, and explain how the policy debate around the development of Schiphol sank into the gripping reproduction of specific ways of thinking, talking and acting. By exposing the mechanisms involved, and by reflecting on the daily practices that have hitherto been considered self-evident, the thesis aims to create the opportunity to find the strategies necessary for breaking out of the impasse. “