Aan: Dames en heren leden van de Vaste Commissie Infrastructuur en Milieu

Dames en heren leden van de Vaste Commissie Infrastructuur en Milieu,

Vul de Luchtvaartnota aan met een vangnetscenario voor het opvangen van risico’s

Het kabinet en een aantal Kamerfracties achten groei van Schiphol en het KLM-netwerk noodzakelijk voor de economie. De Stichting Natuur en Milieu ontraadt in de NRC van 1 februari uitbreiding van luchthavens, nu de groei in de Luchtvaartnota wordt overschat. De groei wordt bedreigd door enige risico’s die in de Luchtvaartnota onvoldoende aandacht krijgen. Zo is de kans op krimp niet denkbeeldig, omdat twee ontwikkelingen de prijs van onder meer kerosine kunnen opdrijven:

- Extra emissietoeslagen als de Europese Commissie rond 2015 compensatie voor NOx in het EU ETS opneemt.

- Schaarste van ruwe olie. Experts van de International Energy Association en de EU menen dat de oliepiek nabij is.

Zo het al mogelijk is het kerosinegebruik fors terug te dringen met biobrandstof en nieuwe motortechnologie, zal grootschalige toepassing daarvan tientallen jaren op zich laten wachten. Aanzienlijke prijsverhogingen van kerosine kunnen zich veel eerder manifesteren.
De Luchtvaartnota is gericht op behoud en groei van het KLM-netwerk. Dat netwerk is kwetsbaar, ook voor prijsverhogingen. Het bestaat voor 70% uit transferpassagiers en het heeft daardoor een beperkte thuismarkt van passagiers die Schiphol bereiken met de trein, auto of taxi. Andere luchthavens (zoals Dubai) kunnen transferpassagiers gemakkelijk overnemen. Bij grote structurele verhogingen van de brandstofprijzen zullen kostenbewuste passagiers wegblijven, krimpt het leasureverkeer en houdt Air France/KLM minder passagiers over, voornamelijk mensen die om dringende redenen moeten vliegen. Air France/KLM zal dan ongetwijfeld een groot deel van zijn uitgedunde netwerken in Parijs moeten samenvoegen. Het risico is dat Schiphol dan aanzienlijk kleiner wordt. Door in de Luchtvaartnota ook een vangnetscenario op te nemen kan de regering maatregelen voorbereiden die de gevolgen van dit soort risico’s tijdig kunnen opvangen.
De regering moet er zowel bij groei als krimp voor zorgen dat het KLM-netwerk op Schiphol kan blijven functioneren, ook als het karakter van de luchtvaart verandert door hoge vliegprijzen. De EU wil uit klimaat¬overwegingen vliegverkeer op korte afstanden overhevelen naar netwerken van snelle treinverbindingen tussen grote hubs en grote steden. Dit zou ook een goede oplossing kunnen zijn voor kerosineschaarste. Voor Nederland is belangrijk dat een robuust spoornetwerk de KLM de kans biedt een grote, fysiek aan Schiphol verbonden thuismarkt in Duitsland en België te ontwikkelen. Daarmee kan van de nood een deugd worden gemaakt, namelijk het risico verkleinen dat delen van het KLM-netwerk naar Parijs worden verplaatst.

Het kabinet zou de Luchtvaartnota als volgt kunnen versterken:

1.  Matig de groeiverwachting en schort premature uitbreidingen van luchthavens op, zoals Natuur en Milieu voorstelt. Maar versterk ook het risicomanagement met een vangnetscenario, onder meer om dreigende structurele verhogingen van de brandstofkosten adequaat te kunnen opvangen.

2.  Pleit krachtig in de EU voor het spoedig realiseren van het al bestaande voornemen om Europees vliegverkeer door treinverkeer te laten overnemen, met het oog op klimaatbeleid en kerosinetekorten. Verbeter nu al de aansluiting van Schiphol op de bestaande netwerken en maak deze in Nederland robuuster. Stel de KLM in de gelegenheid vanaf Schiphol een sterk en concurrerend ‘train catchment area’ in West Europa te ontwikkelen.

Met vriendelijke groeten,
Hans Buurma, voorzitter Werkgroep Toekomst Luchtvaart, bewonersvertegenwoordiger in de Cros.